De definitie van de grens overschrijden
Grensoverschrijdend gedrag is moeilijk definieerbaar. Ondanks dat het veelvoorkomend is en behoorlijk beladen. Het is een onderwerp dat alle lagen van de bevolking treft. Vooral bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Grensoverschrijdend gedrag vindt plaats op psychologisch, fysiek, seksueel, financieel en materieel vlak. Het vervelende aan dit onderwerp is dat het niet alleen om handelingen gaat maar ook over het ontbreken van handelingen. In de meeste gevallen is machtsmisbruik de kern van het verhaal.
Wederzijdse toestemming
Seksueel gedrag is alleen oké als alle betrokkenen ermee akkoord gaan en zich er prettig bij voelen
Vrijwilligheid
Er mag bij seksueel gedrag geen vorm van beloning, misleiding, druk of dwang in het spel zijn
Gelijkwaardigheid
Alleen seksueel gedrag tussen gelijkwaardige partners is oké. Die gelijkwaardigheid moet er zijn op het vlak van leeftijd, kennis, intelligentie, etc.
Leeftijdsadequaat
Seksueel gedrag dat niet bij een bepaalde leeftijd of ontwikkelingsfase past zou overschrijdend kunnen zijn voor die leeftijd
Context adequaat
In de ene situatie gelden andere regels voor seksueel gedrag dan in de andere. Gezond seksueel gedrag is aangepast aan de situatie of omstandigheden
Zelfrespect
Soms kan seksueel gedrag fysieke, emotionele of psychische schade veroorzaken. Dat is niet de bedoeling. Seks hoort een goed gevoel te geven
Het Vlaggensysteem
Met behulp van deze criteria toetst een professional of het signaleerde gedrag passend is voor de persoon in kwestie. Het Vlaggensysteem zet de criteria op een rij en koppelt dit aan een gekleurde vlag. Het is een theoretisch onderbouwde en in de praktijk uitgeteste pedagogische interventie.
Gezond seksueel gedrag en experimenteergedrag
Licht grensoverschrijdende gedrag
Ernstig grensoverschrijdende gedrag
Zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag
Toelichting op het Vlaggensysteem
Bij toepassing van het Vlaggensysteem is het belangrijk om de ernst van het grensoverschrijdend gedrag te herkennen. Bij gezond seksueel gedrag is er sprake van een groene vlag. Onderstaande voorwaarden geven aan welke vlag van toepassing is.
Groene vlag
We spreken van normaal seksueel gedrag wanneer er:
- duidelijkheid bestaat over wederzijdse toestemming
- er geen sprake is van dwang of druk
- er geen verschil is in rijpheid, leeftijd en intelligentie
- het seksuele gedrag helemaal aansluit bij de ontwikkeling of leeftijd
- er sprake is van wederzijds respect
Gele vlag
- Onduidelijkheid bestaat over wederzijdse toestemming
- Sprake is van lichte dwang of druk
- Een licht verschil is in rijpheid, leeftijd en intelligentie
- Het seksuele gedrag niet helemaal aansluit bij de ontwikkeling of leeftijd
- (Eenmalig) sprake is van onbeleefd gedrag
- Het ingezette gedrag fysieke, emotionele of psychische schade kan veroorzaken
Rode vlag
- Bij gebrek aan wederzijdse toestemming
- Als gebruik is gemaakt van misleiding, chantage of macht
- Als er groot verschil is in rijpheid, leeftijd of intelligentie
- Wanneer het gedrag niet aansluit bij leeftijd en ontwikkeling
- Bij onbeleefd gedrag of bij kwetsend of beledigend gedrag
- Als het gedrag fysiek, emotionele of psychische schade veroorzaakt
Zwarte vlag
- Bij gebrek aan wederzijdse toestemming
- Als gebruik is gemaakt van misleiding, chantage, macht, gebruik van agressie, geweld of dreigementen
- Bij groot verschil in rijpheid, leeftijd of intelligentie
- Als het gedrag totaal niet aansluit bij de leeftijd en ontwikkeling
- Bij kwetsend of beledigend gedrag, choquerend gedrag en openbare zedenschennis
- Als het gedrag zware fysieke, emotionele of psychische schade veroorzaakt
Onze Partners
